Judaïca

Muziek/Taal om te voelen.
Klezmorim kwamen in Roden over Jesaja 40 zingen: "Troost, troost, mijn volk......." . Voor mij een onvergetelijke ervaring van liefde en troost. En het werd de motivatie om in ieder geval Hebreeuws te gaan leren. Bij Daniel Boyarin in 'Torah Study and Jewish Gender' las ik hoe liefde voelbaar is in de Taal en in Joodse muziek, niet als eros of agapè, maar als ahavah. Hier wordt liefde niet gesplitst in een goddelijk en in een menselijk deel, zoals dat in het Hellenisme werd gedaan. Het Christendom is verder gegaan met het Hellenistische idee, niet met de Joodse ervaring.

Joods leven als gezinsleven.
Joods leven is vooral gezinsleven. Een man zonder een vrouw is volgens de Rabbijnse traditie maar een half mens. Kinderen zijn een zegen van de Eeuwige. In de Torah klinkt: "prent het uw kinderen in......"(Deuteronomium 6:7). In het Jodendom is dit inprenten verbonden aan de jaarlijkse feestdagen. Kinderen staan in het middelpunt, zij stellen de vragen, zodat de vader kan gaan vertellen. 
Carry van Bruggen en Clara Asscher-Pinkhof schreven over de rol van kinderen op de Joodse feestdagen. Herdenken en gedenken voegen zich als godsdienstlessen in het leven van alledag, in uitbundige en ingetogen feesten.
Andreas Burnier (1931-2002)
Andreas Burnier (pseudoniem van Catharina Irma Dessaur), heeft in 1965 als geleerde vrouw met een universitaire opleiding blijkbaar geen idee van vrouwen-filosofen. Zulke vrouwen zijn bij wetenschapsfilosofie niet aan de orde geweest.

Aletta Jacobs (1854-1929)
"Daarom zal ik, wanneer het uur van heengaan voor mij gekomen is, gerust mogen zeggen, dat ik er het mijne toe heb bijgedragen om de wereld voor de vrouwen een beetje beter achter te laten dan ik haar gevonden heb" ('Herinneringen' 1924, Ter inleiding, Herdruk 1985). Zij studeerde als eerste Nederlandse vrouw voor arts. Ze zette zich in voor de gezondheid van vrouwen, gezonde werkomstandigheden, prostituees en de dubbele moraal van haar tijd, bereikbare geboortenregeling. Daarnaast werd ze een van de initiatiefneemsters voor vrouwenkiesrecht en van de internationale vrouwenvredesbeweging.

Abel Herzberg schreef: "mijn grootmoeder las de tsennerenne" ('Brieven aan mijn kleinzoon', 1964, blz. 125). Daarmee had ze als gewone Joodse vrouw rechtstreeks toegang tot de Hebreeuwse Bijbel en eeuwenoude exegese. Wijsheid, 'lernen', was dagelijkse kost in haar huisvrouwenleven. Wij Christenvrouwen laten exegese, op zondag, over aan een wetenschappelijke elite, die haar met meer of minder elan vanaf kansels verkondigt. Hoog verheven boven het alledaagse. In de loop van eeuwen is er een grote discrepantie ontstaan tussen leven en leer.

Ik volgde colleges Judaïca bij Professor Wout van Bekkum in Groningen, een groot bijvak  naast mijn hoofdvak Oude Testament. Al eerder had ik twee jaar Yvrieth gedaan aan de Volksuniversiteit. Daar ging het vooral over het Joodse leven in Israël en Nederland. Ik leerde er Hamantaschen bakken en kreeg de beschikking over oude en moderne kinderliedjes. In 2001 volgde ik een cursus 'Jiddisch zingen' in spiritueel centrum De Poort in Groningen.

In 2010 heb ik in Steenwijk een gespreksgroep verzorgd over 'Vrouwen en Joodse gebruiken' (het Mikwe, de besnijdenis en koosjer eten) en in maart 2011 heb ik hierover lezingen gehouden bij de Friese Federatie van Doopsgezinde Zusterkringen.